Radektomia zęba trzonowego to zabieg chirurgiczny, który wzbudza wiele pytań zarówno wśród pacjentów, jak i mniej doświadczonych stomatologów. Choć brzmi skomplikowanie, jego cel jest bardzo konkretny – ratowanie zęba przed całkowitym usunięciem. W artykule dokładnie wyjaśniam, czym jest radektomia, kiedy się ją stosuje i jak wygląda przebieg leczenia. Dowiesz się również, jakie są rokowania po zabiegu oraz kiedy warto rozważyć alternatywne rozwiązania.
Czym jest radektomia?
Radektomia to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu jednej z korzeni wielokorzeniowego zęba, najczęściej trzonowego, przy jednoczesnym zachowaniu pozostałej części zęba i jego funkcji żucia. W stomatologii zalicza się ją do tzw. zabiegów hemisekcyjnych, które pozwalają uratować ząb, kiedy standardowe leczenie endodontyczne (kanałowe) nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
Zabieg wykonuje się wyłącznie w przypadku zębów wielokorzeniowych, takich jak pierwsze i drugie trzonowce (szóstki i siódemki), które posiadają co najmniej dwa korzenie. Najczęściej dotyczy on zębów w szczęce górnej, choć może być również przeprowadzony w żuchwie.
Wskazania do przeprowadzenia radektomii
Radektomia nie jest zabiegiem pierwszego wyboru – decyzję o jej wykonaniu podejmuje chirurgia stomatologiczna Gliwice po dokładnej diagnostyce, kiedy inne metody leczenia zawodzą. Do najczęstszych wskazań należą:
- Silnie zniszczony korzeń przez próchnicę lub uraz mechaniczny, którego nie da się skutecznie leczyć endodontycznie
- Zmiany zapalne w okolicy wierzchołka jednego z korzeni, które nie cofają się mimo leczenia kanałowego
- Złamanie lub pęknięcie jednego z korzeni przy zachowaniu dobrej kondycji pozostałych
- Resorpcja zewnętrzna lub wewnętrzna korzenia, ograniczona tylko do jednego korzenia
- Problemy periodontologiczne dotyczące tylko jednej części korzeniowej zęba
Warunkiem przeprowadzenia radektomii jest dobra stabilizacja pozostałych korzeni oraz ich zdrowie przyzębia, co umożliwia dalsze użytkowanie zęba jako pełnowartościowej jednostki w jamie ustnej.
Jak przebiega zabieg radektomii?
Zabieg radektomii przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i wymaga precyzji oraz doświadczenia ze strony chirurga stomatologicznego lub periodontologa. Procedura składa się z kilku etapów.
Etap 1: Diagnostyka i planowanie
W pierwszej kolejności wykonuje się dokładną diagnostykę radiologiczną, najczęściej tomografię CBCT, by ocenić stan każdego z korzeni, stopień uszkodzenia oraz możliwość odbudowy zęba po zabiegu.
Etap 2: Preparacja pola operacyjnego
Zabieg odbywa się w warunkach aseptycznych. Po znieczuleniu lekarz odpreparowuje dziąsło i odsłania kość w okolicy leczonego zęba. W razie potrzeby usuwa niewielką ilość kości, by uzyskać dostęp do chorego korzenia.
Etap 3: Usunięcie chorego korzenia
Za pomocą mikronarzędzi chirurg odcina i usuwa wyłącznie chory korzeń, uważając, by nie uszkodzić pozostałych struktur zęba. W niektórych przypadkach wykonuje się również resekcję wierzchołka lub oczyszczenie kieszeni kostnej.
Etap 4: Odbudowa i zamknięcie rany
Po usunięciu korzenia następuje odbudowa struktury zęba, która może obejmować zastosowanie materiałów kompozytowych, wkładów koronowo-korzeniowych lub docelowo korony protetycznej. Na zakończenie rana jest zszywana.
Rekonwalescencja po zabiegu
Okres gojenia po radektomii wynosi zwykle od kilku dni do dwóch tygodni. W tym czasie mogą wystąpić:
- obrzęk i niewielki ból w okolicy operowanego zęba
- krwawienie bezpośrednio po zabiegu
- wrażliwość na nagryzanie przez kilka dni
Lekarz może zalecić przyjmowanie leków przeciwbólowych oraz antybiotyków, jeśli istnieje ryzyko infekcji. Konieczne są również kontrolne wizyty stomatologiczne, które pozwalają ocenić proces gojenia oraz zaplanować dalszą odbudowę protetyczną.
Zalety i ograniczenia radektomii
Radektomia to alternatywa dla ekstrakcji całego zęba, ale nie zawsze jest możliwa ani wskazana. Warto znać jej główne zalety i ograniczenia.
Zalety:
- zachowanie naturalnego zęba i jego funkcji
- mniejsza ingerencja w układ kostny niż w przypadku implantacji
- niższy koszt niż zaawansowane leczenie protetyczne
Ograniczenia:
- zabieg możliwy tylko przy odpowiednich warunkach anatomicznych
- wymaga wysokiej precyzji i doświadczenia lekarza
- istnieje ryzyko powikłań, np. niedostatecznego gojenia lub nawrotu infekcji
Czy radektomia to trwałe rozwiązanie?
Skuteczność radektomii zależy od wielu czynników: precyzyjnej diagnozy, poprawnego wykonania zabiegu oraz dalszej dbałości o higienę jamy ustnej. Przy właściwie przeprowadzonym leczeniu, ząb może funkcjonować bezproblemowo przez wiele lat, nawet dożywotnio. Kluczowe są jednak regularne kontrole i wczesne reagowanie na ewentualne zmiany w otaczających tkankach.
Kiedy warto rozważyć inne metody leczenia?
Radektomia nie zawsze jest optymalnym wyborem. W sytuacjach, gdy:
- uszkodzenia obejmują więcej niż jeden korzeń
- ząb ma niską wartość strategiczną (np. nie bierze udziału w żuciu)
- istnieje zaawansowana choroba przyzębia
lekarz może zaproponować ekstrakcję i odbudowę protetyczną – np. za pomocą mostu lub implantu. Ostateczna decyzja zawsze powinna być poprzedzona pełną diagnostyką i indywidualną oceną sytuacji klinicznej pacjenta.
Czym jest radektomia zęba trzonowego?
Zrozumienie, czym jest radektomia zęba trzonowego, pozwala lepiej ocenić dostępne opcje leczenia i podjąć świadomą decyzję dotyczącą zachowania własnych zębów. To zaawansowany, ale coraz częściej stosowany zabieg, który daje realną szansę na uratowanie zęba, który dawniej kwalifikowałby się do usunięcia. Jeśli zabieg jest przeprowadzony przez doświadczonego specjalistę i wsparty odpowiednią odbudową, może przynieść długotrwałe efekty i znacząco poprawić jakość życia pacjenta.
