Skaling i kiretaż to dwa podstawowe zabiegi stomatologiczne stosowane w leczeniu paradontozy (inaczej: periodontopatii), czyli przewlekłej choroby przyzębia prowadzącej do stopniowej utraty tkanek otaczających ząb. Choć ich celem jest ten sam proces – usunięcie złogów bakteryjnych i ograniczenie stanu zapalnego dziąseł – różnią się zakresem, głębokością działania i etapem choroby, na którym są stosowane. Skaling to zabieg profilaktyczno-leczniczy, natomiast kiretaż to procedura specjalistyczna, wykorzystywana w bardziej zaawansowanych przypadkach paradontozy.
Zrozumienie roli obu tych zabiegów pozwala lepiej pojąć, jak można skutecznie zahamować postęp choroby przyzębia i uniknąć przedwczesnej utraty zębów.
Wybierz skuteczne leczenie paradontozy Olsztyn i wylecz swoje zęby!
Na czym polega skaling?
Skaling to zabieg usuwania kamienia nazębnego, czyli zmineralizowanej płytki bakteryjnej, która gromadzi się na powierzchni zębów – przede wszystkim wzdłuż linii dziąseł i w przestrzeniach międzyzębowych. Kamień ten jest jednym z głównych czynników wywołujących zapalenie dziąseł, a w konsekwencji – paradontozę.
Skaling może być przeprowadzony w dwóch wariantach:
- Skaling naddziąsłowy – usuwa kamień znajdujący się powyżej linii dziąseł.
- Skaling poddziąsłowy – usuwa złogi kamienia i bakterii zgromadzone w kieszonkach przyzębnych (pomiędzy zębem a dziąsłem).
Zabieg wykonuje się za pomocą skalera ultradźwiękowego lub ręcznych narzędzi stomatologicznych. Często łączy się go z piaskowaniem, czyli oczyszczaniem powierzchni zębów z osadów i przebarwień, oraz fluoryzacją.
Regularne wykonywanie skalingu (co 6–12 miesięcy) ma kluczowe znaczenie w profilaktyce chorób przyzębia i jest pierwszym krokiem w leczeniu wczesnych stadiów paradontozy.
Czym jest kiretaż i kiedy się go wykonuje?
Kiretaż to specjalistyczny zabieg stomatologiczny, którego celem jest dokładne oczyszczenie patologicznych kieszonek przyzębnych, powstałych w wyniku zaawansowanej paradontozy. W przeciwieństwie do skalingu, który usuwa głównie kamień i płytkę bakteryjną, kiretaż sięga głębiej, pozwalając na usunięcie zakażonego nabłonka kieszonki oraz zainfekowanego cementu korzeniowego.
Zabieg wykonuje się przy użyciu specjalnych narzędzi – kiret – które pozwalają precyzyjnie oczyścić przestrzeń pomiędzy korzeniem zęba a kieszonką dziąsłową.
Wyróżniamy dwa główne rodzaje kiretażu:
- Kiretaż zamknięty – stosowany przy kieszonkach o głębokości do ok. 5 mm. Nie wymaga nacinania dziąsła i jest mniej inwazyjny.
- Kiretaż otwarty – wykonywany w przypadkach głębszych kieszonek. Wymaga chirurgicznego odsłonięcia korzenia zęba, co umożliwia dokładniejsze oczyszczenie i ewentualne wygładzenie powierzchni korzeniowej.
Kiretaż jest zabiegiem przeprowadzanym w znieczuleniu miejscowym i może być wykonywany miejscowo (wokół jednego zęba) lub na całym łuku zębowym, w zależności od stopnia zaawansowania choroby przyzębia.
Różnice między skalingiem a kiretażem
Choć skaling i kiretaż mają ten sam cel – usunięcie złogów bakteryjnych i zahamowanie rozwoju stanu zapalnego – różnią się techniką wykonania, zakresem oraz momentem zastosowania w przebiegu leczenia paradontozy.
| Cecha | Skaling | Kiretaż |
|---|---|---|
| Zakres działania | Powierzchnie zębów i przydziąsłowe | Głębokie kieszonki przyzębne |
| Zastosowanie | Profilaktyka i leczenie początkowe | Leczenie średnio i zaawansowanej paradontozy |
| Technika | Ultradźwięki lub narzędzia ręczne | Narzędzia ręczne, chirurgiczne |
| Znieczulenie | Zazwyczaj nie jest wymagane | Wymagane znieczulenie miejscowe |
| Liczba wizyt | Zazwyczaj 1 | Może wymagać kilku zabiegów |
W praktyce skaling jest często pierwszym etapem leczenia i pozwala ocenić, czy konieczny będzie kiretaż. Jeśli po skalingu dziąsła nie przylegają szczelnie do zębów, a kieszonki są głębokie i krwawiące, lekarz może zalecić wykonanie kiretażu.
Dlaczego skaling i kiretaż są tak ważne w leczeniu paradontozy?
Paradontoza to choroba o podłożu bakteryjnym, która rozwija się długo i często bezobjawowo. Z czasem prowadzi do uszkodzenia aparatu utrzymującego ząb w zębodole – więzadeł przyzębia, kości wyrostka zębodołowego i cementu korzeniowego. Jeśli nie zostanie zatrzymana na czas, może doprowadzić do rozchwiania, a nawet utraty zębów.
Skaling i kiretaż są kluczowymi zabiegami, które:
- eliminują źródło infekcji bakteryjnej,
- zmniejszają głębokość kieszonek przyzębnych,
- pozwalają dziąsłom lepiej przylegać do zęba,
- zmniejszają krwawienie, obrzęk i stan zapalny,
- wspomagają regenerację tkanek przyzębia,
- zapobiegają dalszej utracie kości.
Bez ich wykonania żadna terapia paradontozy – czy to farmakologiczna, czy regeneracyjna – nie będzie skuteczna. Dlatego są fundamentem leczenia periodontopatii i punktem wyjścia do dalszych etapów terapii, takich jak leczenie chirurgiczne, laseroterapia czy regeneracja kości.
Co warto wiedzieć przed zabiegiem?
Zarówno skaling, jak i kiretaż powinny być poprzedzone dokładną diagnostyką. Lekarz periodontolog lub dentysta ocenia stan przyzębia na podstawie badania klinicznego (sondaż kieszonek, pomiar głębokości) oraz badań radiologicznych (najczęściej zdjęcia punktowe lub pantomograficzne).
Zabiegi nie wymagają specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Po zabiegu skalingu może wystąpić przejściowa nadwrażliwość zębów oraz niewielkie krwawienie dziąseł. W przypadku kiretażu – szczególnie otwartego – rekonwalescencja może trwać kilka dni i może wiązać się z dyskomfortem, który łagodzony jest przez środki przeciwbólowe.
Bardzo ważne jest, aby po zabiegu pacjent ściśle przestrzegał zaleceń lekarza dotyczących higieny jamy ustnej oraz zgłaszał się na kontrole, ponieważ skuteczność leczenia paradontozy w dużej mierze zależy od zaangażowania samego pacjenta.
Fundament skutecznego leczenia przyzębia
Skaling i kiretaż stanowią podstawę leczenia paradontozy – choroby przewlekłej, ale możliwej do zatrzymania przy odpowiednio wcześnie wdrożonym postępowaniu. Skaling pozwala oczyścić powierzchnię zębów z kamienia i płytki, natomiast kiretaż sięga głębiej, eliminując stan zapalny z wnętrza kieszonek przyzębnych. Oba zabiegi wzajemnie się uzupełniają i są nieodzownym elementem skutecznej terapii periodontologicznej. To właśnie od nich zależy, czy uda się zahamować postęp choroby i utrzymać naturalne uzębienie na wiele lat.
